Атырау қаласының орталығындағы «Ерік» каналы қажетпе? Көму керек пе, жоқ па?

---

#QQWeek#HalyqApta

      Бұл сұрақтар көтерілгелі жиырма жылдың жүзі болды.  

   Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет департаментіне  жазған арызымда меңіреу болған мәселеге құқықтық баға беруді сұраған едім.  Несі керек барлық органға сұраныс жасады,  алайда "Дренаж"  мекемесінің жойылуына байланысты аудит жұмысын жүргізу мүмкін болмай отыр деген жауап алдым.  Қала әкімі  Meyirim Kalaui  ұйымдастырған талқылау  жиынға инженер, геодезист, ізденісшілер,  гидрогеолог ғалымдар мен белсенді қоғам өкілдері қатысты.  

Біреулер каналға су құйып көтеру керек десе біреулер түбіне құбырлар салып көму керектігін алға тартты.  Әлгі құбырлар дегеніміз кәріз коллекторы мен суару жүйесі.  

   Ғалым Едиге Сабуров,  Galina Chernova Танат Свангалиевич Нурумов пікірінше және менің пайымдауымша каналды көмуге болмайды.  Біріншіден ол Атырау қаласы үшін «Жайық» секілді табиғи дренаж көзі. Ал, дренаж дегеніміз ол деңгейлер мен құбырлар жүйесі.  Гидрогеолог Едіге ағамыздың айтуы бойынша жергілікті жер суларының аймақтық тереңдігі 4-6 метрді құраса техногендік әрекеттің нәтижесінде 3-4 метрге көтерілді.  Ал рельефі төмен жерлерде  тіптен жер бетіне көрініп тұзы шығуда.  Бұған сазды жердің мембраналық сорғы қасиетін тағы қосыңыз.  

    Расымен жазғы кездері Су арнасы тәулігіне 100 мың текше метр су сорса булану алаңдарына не бары 40 мыңға жуығы жетеді.  Қалған 60 мыңы ортада жоғалады.  Яғни орталық кәріз жүйесіне қосылмағандықтан жер асты сулар деңгейін көтеріп жатыр.

   Ғалым Сабуровтың ойынша каналды құрылыс нормалары мүмкіндік бергенше қазу тиымды.  Сонда жер асты сулары сол ойысқа құйылып оны одан әрі айдауға не сорып алу ыңғайлы болады.  Қазір каналда кілкіп тұрған тұрған су жер асту су деңгейінің көрсеткіші және де оның құрамы жертасты суларымен парапар.  Қала әкімі оның құрамын зерттеп өтте агрессивті екендігін алға тартты.  Барлық параметрлер нормадан 40-100  есеге дейін асады деді Мейірім Жоламанұлы.  

    Біздің ұсынысымыз каналды әлі де қазып  жер асты суларын молынша жинау,  Мұқаш мәйіті маңынан табиғи арнасына түсіру.  Ағын туғызу үшін Еркінқала мен "Атырау" ы/а маңынан аздаған су айдау.  Ол деңгейді не бары 5-10 см көтереді.  Есесіне тұралаған шірік су мен масаның бесігі жойылады. Әрі қарай оны тұшытып тазалауға және әрі қарау техникалық су ретінде көкті суаруға болар еді.  Тағы бір нұсқа ретінде каналдың жанынан коллектор жүргізіп әр-бір жерден суды соруға әбден болады. 

   Жақын маңда қалаға Мәскеулік жобалаушылар келеді.  Қала әкімі жиналғандарды олармен кездестіруге уәде берді.  

    Ал, жалпы бұл сұрақ жылдың соңына дейін бір жағына шығуы керек.  Халыққа және табиғатқа ұтымды шешімге келеміз деп есептейміз.  Ақиқат осындай талқылауларда туады.  Ал оның тиімділігін зерттеулер көрсетуі тиіс.  Әйтеуір қазір жабық кабинетте тығылып өздері шешуді қойыпты. Бұл "Жаңа Қазақстанға" ұқсайды.

 

Арман Хайруллин,  облыстық Қоғамдық кеңес мүшесі