ҚОҒАМ МЕН БИЛІК АРАСЫН ЖАЛҒАЙТЫН АЛТЫН КӨПІР

---

Қоғамдық кеңес – билік пен халықтың арасын жақындататын құрылым. Өз қызметін тәуелсіз ұстаным негізінде жүзеге асыратын орган құрамындағы сарапшылар жергілікті деңгейде қоғамдық бақылау жүргізеді. Яғни өңір үшін өзекті саналатын кез-келген мәселе Қоғамдық кеңес назарынан тыс қалмақ емес.

Газет тілшісі мен Атырау облыстық Қоғамдық кеңесінің төрағасы Мақсым ІЗБАСОВ арасындағы сұхбатта әңгіме осы құрылымның негізгі мақсат-мүддесі мен атқарылған жұмыстары, көтерілген мәселелердің оң шешімі турасында өрбіді.

– Әңгімемізді, Мақсым Шафихұлы, Қоғамдық кеңестің құрылу тарихынан бастасақ. Салыстырмалы түрде алғанда, бұл құрылымның өмірге келгеніне аса көп уақыт болған жоқ...

– Қоғамдық кеңестер «100 нақты қадам» Ұлт жоспарына орай қабылданған 2015 жылғы 2 қарашада «Қоғамдық кеңестер туралы» республика Заңының негізінде 2016 жылы тұңғыш рет құрылды. Бекітілген заң талаптарына сәйкес үш жылдан соң Атырау облыстық мәслихатының 2019 жылғы 15 наурыздағы шешімімен облыстық Қоғамдық кеңестің қазіргі құрамы бекітілді. Биыл оның мерзімі аяқталып, наурыз айында жаңа құрам жасақталмақ. Осыған байланысты мүшелерді қабылдау мақсатында конкурс өткізілді.

Айта кеткен жөн, биыл үміткерлер бұрынғымен салыстырғанда өте көп. Соның ішінде үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері белсенділік танытып отыр. Кеңес құрамы конкурстық негізде іріктеледі. Ол үшін арнайы жұмысшы тобы құрылды.

Облыстық кеңес құрамындағы 25 мүшенің 20-ы конкурстық негізде сайланған, 5-еуі – мемлекеттік органдар өкілдері, яғни 75 пайызы – ҮЕҰ өкілдері, 25 пайызы – мемлекеттік қызметкерлер.

Жалпы облыс бойынша 9 Қоғамдық кеңес құрамындағы 133 мүшенің 101-і конкурстық негізде сайланған, 32-сі – мемлекеттік орган өкілдері.

– Қоғамды бақылаушы жаңа саяси институт ретінде пайда болған кеңес құрамында арнайы салалық комиссиялар жұмыс жасайтынын да білеміз...

– Иә. Атырау облысының Қоғамдық кеңесі мүшелері қызметінің тиімділігін қамтамасыз ету үшін 4 бағыт бойынша комиссия құрылған. Олар экономика және бюджет мәселелері, әлеуметтік және мәдени даму, энергетика, инфрақұрылымды дамыту, цифрландыру және заңнама, құқық қорғау, экология, табиғат пайдалану мәселелері бағытында жұмыс жасап келеді. Ал, облыстық кеңес қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес қалың бұқараның пікірін ескере отырып, кеңес комиссиялары мен мүшелерінің ұсыныстары негізінде жоспарлы қызмет етеді.

– Атқарылған жұмыстар барысын да біле отырсақ...

– Облыстық Қоғамдық кеңес құрылғаннан бері 46 мәселе қарап, 400-ден астам нормативтік құқықтық актіге ұсынымдар берді. Қазір кеңес өз қызметін «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қоғамдық кеңестердің қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңының талаптарын жүзеге асыруға бағыттап отыр. Талқылау барысында облыстық кеңес мүшелері тарапынан 10-нан астам қосымшалар мен толықтырулар енгізуге ұсыныстар берілді.

Өз тарапымыздан берілген Кеңес қызметін қаржыландыру, жергілікті кеңестердің өзара байланысын айқындау, жұмысшы органын нақтылау, азаматтардың арыз-шағымдарын қарау, шығып қалған мүшелердің орнына жаңа мүшелер сайлау және олардың жауапкершілігін арттыру сияқты ұсыныстар толығымен қабылданды. Олар Заңның бірқатар баптарынан нақты көрініс тапты.

Бұл Заңның қабылдануы мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың халыққа Жолдауынан туындайтын міндеттерге сәйкес «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын жүзеге асыруға оң ықпал ететіні сөзсіз.

Осыған орай, облыстық кеңес жаңа нормалардың орындалуына, яғни Қоғамдық кеңестерге берілген қосымша өкілеттіктер мен жаңа құқықтардың жүзеге асуына баса назар аударып келеді.

– Ал, былтыр атқарылған жұмыстардың нәтижесі қандай?

– Облыстық Мәслихат хатшысымен бірге Құрманғазы, Исатай аудандарын аралап, аудандық кеңес мүшелерімен кездесіп, қоғамдық пікірлерге байланысты аудан әкімдерінің хабарламалары тыңдалды. Бұл үрдіс биыл да жалғасын табады.

Ал, жыл соңында үкіметтік емес ұйымдар және БАҚ өкілдерімен кездесу ұйымдастырылды. Онда «Беймахис» бағбандық қоғамдық бірлестігінің төрағасы А.Ғұмаров, «Жас құтқарушылар» қоғамдық бірлестігінің төрайымы А.Жиеналиева, «Жібек жолы-Бауырластар» қоғамдық бірлестігінің төрайымы А.Тазабекова, «Чернобыль ардагерлері Кеңесі» қоғамдық бірлестігінің орынбасары С.Мырзағалиевтер өзекті мәселелерін айтып, түйінді мәселелерді шешуге көмек сұрады.

Сондай-ақ Кеңес мүшелері облыс әкіміне интернет желісінің тұрақтылығы, Жайық өзенінің жай-күйі, ауылдардың әлеуетін көтеруге қатысты сұрақтарына толық жауабын алып, ұсыныстарын айтты. Облыстық бюджеттің орындалуы туралы қаржы басқармасы басшысының, басқа да бюджеттік бағдарламалар әкімгерлерінің есептері тыңдалып, тиісті ұсынымдар берілді.

Пандемия салдарынан орын алған білім саласындағы қиындықтарға байланысты облыс әкімдігі мен Қоғамдық кеңестің кеңейтілген отырысында жоғары оқу орындары, колледждер мен мектептердегі қашықтан оқыту мәселесі талқыланды. Онда ұстаздар жауапкершілігін көтеру, оқушыларға тәлім-тәрбие беру ісін жетілдіру, оқушылардың діни теріс ағымдарға бой алдыруы мен білім беру жүйесіндегі сыбайлас жемқорлық әрекеттерінің жолын кесу бағытында бірқатар ұсынымдар жолданды.

«Қызыл сызық» құрылыс шекарасын реттеудегі заңдылықтардың сақталуына қатысты облыстық сәулет және қала құрылысы басқармасының басшысы мен Атырау қаласы әкімінің жұмыстары тыңдалып, олқылықтарды жою, тиісті мемлекеттік құзырлы бақылаушы органдарға заң бұзушылықтардың алдын алу және болдырмау жөнінде қатаң талаптар қойылды.

Айта кеткен жөн, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарлары бағасын тұрақтандыру шараларының орындалуы, халықтың күнкөріс деңгейінің жайы туралы мәселе де Кеңестің тұрақты назарында. Статистикалық деректер мен зерделеу тобының мәліметтеріне сүйене отырып, облыста бүгінгі таңда қалыптасқан нақты ахуал егжей-тегжейлі талқыланды. Ауылдарда жекеменшік секторының әлсіз дамуы, бәсекелестік ортаның жоқтығы, инфрақұрылымның жетілмеуі, тұрғындардың бизнес сауаттылығының төмендігі, несие алу үшін бастапқы қаржының болмауы сияқты жайттарға байланысты нақты ұсыныстар берілді.

Кеңес мүшелері шалғай ауылдарда интернет желісінің нашарлығын реттеу, инклюзивті білім беруді жетілдіру, ерекше балаларды жалпы білім үрдісіне толық енгізу және әлеуметтік бейімдеуге ата-аналарын белсенділікке шақыру, баланың түзеу-педагогикалық, әлеуметтік мұқтаждықтарына арнайы қолдау көрсету, білім беру сапасын көтеру, оқу орталықтарында қосымша білім беруді енгізу жөніндегі ойларын ортаға салды. Жаңадан салынып жатқан мектептердегі құрылыс сапасына бақылауды күшейту, мектеп аулаларындағы спорттық алаңдарды күтіп ұстау, өнегелі ұстаздардың озат іс-тәжірибелерін БАҚ арқылы көпшілікке насихаттау туралы да тиісті ұсыныстар айтылды.

– Ал, құрылымды жандандыру бағытында қандай жаңашылдықтар енгізілді?

– Жолға қойылған тағы бір мәселе – облыстағы құқық қорғау органдары басшыларының есептерін тыңдау жоспарға енгізілді. Соның нәтижесінде облыстық полиция департаментінің есебі тыңдалып, маңызды мәселелерге қатысты ұсыныстар айтылды.

Облыс әкімдігі жанындағы ведомствоаралық және мемлекеттік сатып алу жөніндегі комиссиялардың құрамына 10-нан астам Қоғамдық кеңес мүшесі енгізілді. Жаңа нормалардың бірі – қоғамдық маңызы бар мәселелер бойынша азаматтардың жеке жолданымдарын қарау жолға қойылды.

Түсіндіре кетейін, осы нормаға сәйкес Кеңеске көптеген тұрғындардан әлеуметтік, тұрмыстық, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, азық-түлік бағасының қымбаттауы, пошта байланысының қызметі мәселелеріне қатысты сұрақтар түсті. Олар құзырлы мемлекеттік органдарға шара алу үшін жолданып, бақылауға алынды. Таяуда қала тұрғынынан нысандардың маңдайшаларындағы жазуларға қатысты хат түсті. Тақырып зерделеніп, жинақталуда.

Сондай-ақ азаматтарды жеке мәселелері бойынша қабылдау ұйымдастыру, пандемия кезінде облыстағы санитарлық-эпидемиологиялық ахуалды жақсарту, азаматтарға екпе егу үшін насихаттық-түсінік жұмыстарын жүргізу, басқа да әлеуметтік маңызды мәселелерді тұрақты назарда ұстап келеміз.

– «Қоғамдық пікірлерге байланысты мәселелер қаралады» дедіңіз. Бұл тақырыптар қалай іріктеледі?

– Кеңес қоғамда резонанс туғызып, көп талқыланған тақырыптарға қатысты да ұдайы үн қатып отыр. Мәселен, шалғайдағы Құрманғазы ауданына қатынайтын жолаушылар пойызын шығару тым ұзаққа созылып кетіп, халықтың орынды наразылығын туғызды. Осыған орай, өз тарапымыздан қозғау салдық та, мәселенің тез шешілуіне ұйытқы болдық. «Құрманғазы-Атырау» пойызында келісім-шартқа сәйкес бұрын 3 вагон болса, халықтың сұранысына ескеріп, тағы 2 вагон қосылды. Бұл жергілікті тұрғындар үшін жасалған жағдай, себебі такси бағасы Жаңа жыл қарсаңында Атырауға дейін бір адамға 10 мың теңгеге дейін көтерілді, ал пойызға билет құны – 1500 теңге. Сонымен қатар, Жаңа жыл қарсаңында осы пойызға тағы 1 вагон қосылып қызмет көрсетті.

Жылой ауданының орталығы – Құлсары қаласындағы ескі вокзалдың жанынан салынған теміржол вокзалы 1 жыл бойы пайдалануға берілмей тұрғанын да зерделедік. Жаңа вокзал жыл басында халыққа қызмет көрсете бастады.

Халық пікіріне құлақ аса отырып, пошта саласының қызметіне сын көбейген соң, жуырда мекеме басшысын қабылдап, пошта жұмысының тиімділігін арттыру мақсатында іс-шара жасақтауға ұсыныс бердім. Енді оны Қоғамдық кеңес жан-жақты зерделеу жасайды.

Бұдан басқа Қоғамдық кеңестің белсене араласуымен 1941 жылы Смоленск түбінде ерлікпен қаза тапқан жауынгер Сапарғали Мұхаловтың сүйегі туған жерге жеткізілді. Жауынгердің сүйегі қала зиратына жерленуіне, оның сыртын қоршап, ескерткіш тақта орнату жұмыстарына да Кеңес мүшелері ұйытқы болды.

Жалпы айтқанда, жоспарлы жұмыстар көп. Қоғам мен билік арасын жалғаушы құрылым ретінде «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» Концепциясын жүзеге асыруға мүдделіміз. Осы мақсатқа жету жолында нақты іс-шаралар атқаруды жалғастыра береміз.

– Сұхбатыңызға рахмет!

Гүлжан ӘМІРОВА