Мәдениет және ақпарат министрлігінің жанындағы Қоғамдық кеңестердің үйлестіруші орталығының отырысы.

---

Атырау облыстық Қоғамдық Кеңес төрағасы      М.Ш.Ізбасовтың ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі жанындағы Қоғамдық кеңестердің Үйлестіру орталығының І-ші отырысында сөйлеген сөзі.

Қайырлы күн, құрметті әріптестер!

        Биылғы жыл Қазақ елі халқы үшін көктемгі тасқын судың зардабы көптеген қиыншылықтар әкелуде.

Еліміздің бірнеше аймағында, соның ішінде Атырау облысының бірнеше аудандарында су тасқыны орын алуына байланысты Облыстық Қоғамдық Кеңестің кезектен тыс отырысы өтіп, онда облысымыздың бірнеше аудандарында су тасқыны орын алып, бірнеше аудандарын су басу қаупінің туындау мәселесі қаралды.

Қоғамдық Кеңес отырысында Жылыой ауданында су тасқынынан зардап шеккен тұрғындарды қабылдап, олармен тұрақты жұмыс істейтін, тұрғындардың мұң-мұқтажын толық зерделеп, проблемаларын мемлекеттік билік органдарына жедел жеткізіп отыратын Қоғамдық штаб құру ұсынылып құрылды.

Су тасқынынан зардап шеккен аудан тұрғындарымен тиімді коммуникациялық және түсіндіру жұмыстарын жүргізу мақсатында құрылатын Қоғамдық штабқа аудан тұрғындары арасында беделі бар жергілікті қоғам белсенділерін және белсенді жастар енгізілді. 

Қоғамдық штабтың мақсаты - Құлсары қаласының су басқан аймақтарының тұрғындарына бюджет есебінен әлеуметтік төлем жасау, су тасқынынан зардап шеккен тұрғын үйлердің иелеріне, су тасқынынан бүлінген кәсіпкерлік нысандардың, автокөлік құралдарының иелеріне өтемақы төлеу, т.б. жергілікті тұрғындардың проблемалық мәселелерін жедел шешуге қоғам атынан ықпал етумен айналысу болып белгіленді.

Қоғамдық штабқа бүгінгі күні  жергілікті тұрғындарды қабылдап, түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, жасалған жұмыстар туралы бұқаралық ақпарат құралдарында, соның ішінде, әлеуметтік желілерде тұрақты жариялап отыру тапсырылды.

Жылыой ауданының орталығы Құлсары қаласында қоғамдық штаб 2024 жылдың 14 сәуірінде тасқын судан зардап шеккен тұрғындармен тұрақты жұмыс жасай  бастады.

Қоғамдық штабтың негізгі міндеті - жүргізіліп жатқан жұмыстардың бірыңғай үйлестірілуін қамтамасыз ету.

Штаб мүшелерімен Құлсары қаласындағы №9 орта білім беретін мектеп ғимаратының акт залында зардап шеккен тұрғындарға кеңес беру, мемлекет тарапынан берілетін көмек пен гуманитарлық комектерді алудың жолдарын түсіндіру жұмыстары жүргізілуде.

Штаб жұмысы басталғаннан яғни 14 сәуірден бүгінгі күнге дейін 2969 тұрғынға кеңес беріліп, арыз шағымдары сараланып, жалпы 47 ұсыныс төтенше жағдайларды жою үшін құрылған аудандық штабқа ұсыныстар жолданып, олардың орындалуы бақылануда.

Сонымен қатар, жан жақтан келген гуманитарлық көмектерді (азық-түлік, дәрі-дәрмек, киім-кешек, су сорғысы және т/б) зардап шеккен тұрғындарға үлестіру мақсатында, Құлсары қаласынан еріктілер көмегімен 6 пункт ашылып, мекен жайына қарай көмек беру жұмыстары ұйымдастырылды.

Қоғамдық штабтың жұмысының тиімділігі төтенше жағдайларды жою үшін құрылған аудандық штабтың жұмысын жеңілдетуде.

Қоғамдық штаб мүшелерінен басқа халыққа қызмет көрсету орталығы, адвокат, нотариус, сот орындаушылар және банк қызметкерлері тұрғындарға кеңес беру жұмыстарын ұйымдастыруда.

24 сәуір күнгі мәлімет бойынша, тасқыннан зардап шеккен азаматтардан 2315 өтініш қабылданып, қазіргі уақытта объектілерді техникалық тексеру-бағалау бойынша жұмыстар жүргізілуде.Сонымен бірге, 22 сәуірден бастап нысандары су тасқынынан зардап шеккен кәсіпкерлерге зиянды өтеу жөніндегі консультациялық орталық жұмыс істей бастады. Консультациялық орталық №15 мектепте орналасқан. Бүгінгі таңда барлығы 82 кәсіпкерге түсінік жұмыстары жүргізіліп, бағыт-бағдар берілді.

24 сәуір күні менің тарапымнан Құлсары қаласындағы Қоғамдық штаб жұмысының жүргізілу бағытын қарап, аудан әкімімен кездесіп, ой-пікірлерімізбен бөліскенімді қаперге беремін.

Сонымен қатар, Атырау облысы әкіміне облыстық қоғамдық кеңес Жылыой ауданындағы су тасқынына байланысты  және алдағы уақытта табиғи апаттың алдын-алуға байланысты ұсыныс хат жолданды.    

Сондай-ақ облыстық қоғамдық кеңес мүшесі, Қазақстан халық партиясыАтырау облыстық филиалы төрайымы Б.Досмухамбетованың басшылығымен  Жылыой ауданы Құлсары қаласы жергілікті халқына  көмек көрсету бойынша жұмыстар жүргізілуде.

          Атырау облысының төтенше жағдай жөніндегі жедел штаб құрамына облыстық қоғамдық кеңестің 4 мүшесі еніп, Жылыой ауданында болып, су тасқынынан зардап шеккен тұрғындармен кездесті. 

Қоғамдық кеңес мүшелері эвакуациялық орталықтағы тұрғындардың наразылығын тыңдап, облыс басшылығына ұсыныстарын берді. 

Сонымен бірге, қоғамдық кеңес мүшелері  судан қорғану мақсатында дамбы соғу, жұмысшыларды ыстық тамақпен қамтамасыз етуде де белсенді еңбек етіп келеді.

Облыс әкімі Серік Жамбылұлына Жылыой ауданындағы Жем өзенінің тасқын суына байланысты  төмендегі бағытта ой-пікірлер жолданды.

1) Мұғаджардан басталған Жем өзеніне Жылыой ауданы  территориясына жеткенше Ақтөбе облысының бірнеше өзендері құяды, ұзақ уақыт  Жем өзенінің деңгейі түспеуінің бірден-бір себебі көрші облыстағы биылғы жылдағы мол қар мен мұздың әлі еріп болмауы, тоңның түспеуі, яғни су жерге сіңбей Жылыойға қарай қатты ағуы, яғни мұны табиғи апат деуге болады.

2) Мұғаджар тауларынан басталатын Жем өзенінің бойында көрші облыстың 3 су қоймасы бар, Кеңес үкіметі тұсында 3-еуі де істеп тұрған, қазіргі күні тек 1-еуі ғана істеп тұр, бұның да Жем өзеніне көктем тасқыны кезінде  теріс әсері бар.

Сондықтан, Атырау облысы Жылыой ауданы территориясында Су қоймасын салдырту мәселесін Үкімет алдына қою керек деп есептеймін.

Жалпы ҚР Үкіметі және Су шаруашылығы министрлігі тарапынан кіші өзендерге (малые река) Жем, Сағыз, Ойыл т.б. жеткілікті көңіл бөлінбей келеді. Мысалы, Мұғаджардағы бұлақтың көзін ашу, жауған қардың, жаңбырдың, қатқан мұздың есебін шығару, ауа-райына байланысты еру, тасу мезгілдері мен келетін су көлемін анықтау сияқты информация өзен бойындағы халық үшін өте маңызды екені белгілі, осыған байланысты  Үкімет алдында "Кіші өзендер" мәселесімен тыңғылықты айналысу  ұсынылады.

3) Білетіндердің айтуы бойынша биылғы тасып жатқан судың көлемі 1993 жылғыға қарағанда анағұрлым көп делінеді. Жем өзені бойына түп тереңдету жұмыстарын жүргізу өте өзекті мәселе, өзен бойында құм шөгінділері өте көп, оның басты себебі Жем өзенінің көбіне тасымай қалуына байланысты топырақтан бөгет салу арқылы Құрсай өзегіне су шығарып Құлсары қаласындағы Қамыскөл көлін толтыру болып табылады, осы жұмыстар нәтижесінде өзен табанына топырақ жиналып көтеріліп тасыған су арнасынан тез асып жайылады.

Сондықтан болашақта Жем өзені түбін тереңдету шешу  мәселесін  шешу ұсынылды.

4) Аудандарда тікелей су мәселесімен айналысатын кадр жоқ   ( гидрогеолог, гидротехник) және аудан әкімдіктерінің штатында бұл қызмет қаралмаған, сондықтан аудан территориясының картасы мен жер рельефін жақсы білетін, судың шығатын жерлері мен су ресурстарын тиімді пайдалану мәселесімен тікелей айналысатын маман қажет екені сұранып тұр.

Сондықтан, тиісті аудандарда Сушы маман мәселесін шешу ұсынылады.

5) Тасқын су мәселесі қаралған кезде ардагерлер, бұрын осы салада істеген азаматтармен қатар жергілікті жер рельефін жақсы білетін аңшылар мен балықшыларды (охотники и рыболовы) қатыстырып, пікірлерін тыңдау ұсынылды.

 

Бүгінгі күні су тасқыны жағдайы бойынша облыс халқы мен аумағын қорғау мақсатында су тасқынына қарсы алдын алу іс-шаралары ұйымдастырылып, жүргізілуде, ұзындығы 521,7 км қорғаныс бөгеттерін салу және 3 млн. данадан астам қапшықтарды төсеу жоспарланған.

Ағымдағы жылғы 24 сәуірдегі жағдай бойынша жұмыстарға 14 552 адам және 1 397 бірлік техника, гуманитарлық жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру үшін 4 тікұшақ тартылды.

 Басқа облыстардың жергілікті атқарушы органдарынан (Маңғыстау, Шымкент және Жамбыл) 352 адам және 258 бірлік техника (самосвал, бульдозер, тиегіш, эксковатор және т.б.) қосымша күштер мен қаражат келді.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік материалдық резервінен 16 бірлік техника (автосамосвал-3, автомобиль краны-1, жүк көлігі-1, автоцистерна-1, Далалық ас үй-10, жылжымалы наубайхана-3), сондай-ақ басқа да заттай мүлік бөлініп, келіп түсті. (матрац, жастық, жастық қап, жайма,1000 дана көрпе, металл төсек 1000 дана, үрлемелі қайық 1 дана).

Өткен тәулікте (2024 жылғы 24 сәуір) ұзындығы 488,2 км қорғаныс бөгеттерін тұрғызу және 2,7 млн.астам қапшық салу жұмыстары жүргізілді. Орындалған жоспарланған жұмыстар көлемі 93,5% құрайды.

Атырау қаласының аумағы 113 учаскеге бөлінген, оған 27 үйлестіруші бекітілген.

Қазіргі уақытта жоспарланған 252,1-ден 233,4 км қорғаныс бөгеттері салынды. Орындалған жұмыс көлемі-92,6%.

Атырау қаласының аумағында 6 376 адам, 824 бірлік техника, 7 жүзу құралы жұмыс жасауда.

Сондай-ақ, Жайық өзенінің Каспий теңізіне шығатын 49 км-де ұзындығы 550 м. түбін тереңдету жұмыстары жүргізілуде(екі мердігер "Павлодар өзен порты" ААҚ және "DM ECO Caspian"ЖШС 5 бірлік техниканың көмегімен (жер снаряд-3, гидравликалық эксковаторлардағы амфибия-2).

Сонымен қатар, Жайық өзенінен тарайтын сай-салалардың алдын ашу, каналдар қазу жұмыстарын жүргізу, тазарту жұмыстары жүйелі түрде жүргізіліп жатыр.

Осыған ұқсас жұмыстар Махамбет (62,5 км., жоспар 65,5 км., 95,4%), Индер (25,4 км., жоспар 28 км., 90,7%), Исатай (77,4 км., жоспар 78 км., 99,2%) және Құрманғазы (89,5 км., жоспар 98,1 км., 91,2%) аудандарында жүргізілуде.

Құлсары қаласында туындаған төтенше жағдай тұрақтануда, оның салдарын жою жұмыстарын тәулік бойы жүргізуде.Негізгі күштер қала аумағынан тасқын суларды  елді мекеннен тыс жерлерге шығару бойынша жұмысқа тартылуда. Сонымен қатар, инженерлік инфрақұрылымды, оның ішінде Электрмен жабдықтау желілерін қалпына келтіру, газбен қамту, дезинфекция жұмыстарын жүргізу  жүзеге асырылуда.

Құлсары қаласы бойынша барлығы 2 мың 989 адам және 113 бірлік техника жұмылдырылуда.

Жұмыс жалғасуда.

Назар қойып тыңдағандарыңызға рахмет!